De opdrachtgever in de uitvaart.
Iedere overleden cliënt of familielid heeft recht op een waardige uitvaart die aansluit bij de wensen van de cliënt/het familielid. Daarom is het van belang om al ruim van tevoren te bespreken wie de uitvaart straks gaat regelen. De beoogde opdrachtgever doet er verstandig aan om de wensen van de cliënt/het familielid duidelijk vast te leggen, te kijken of er een uitvaartverzekering is etc. etc. Het is zeer wenselijk dat ook de begeleiding van de cliënt weet wie ze moeten informeren op het moment dat de cliënt komt te overlijden. Het is voor alle betrokkenen prettig als deze zaken goed geregeld zijn.
Na het overlijden kan er uiteindelijk maar één persoon de opdrachtgever zijn die de uitvaart regelt. Hij of zij zet zijn handtekening onder de overeenkomst met de uitvaartverzorger. De opdrachtgever gaat daarmee ook persoonlijke verplichtingen aan. De opdrachtgever krijgt de factuur van de uitvaart. Hij kan deze via de executeur of erfgenamen ten laste van de nalatenschap brengen. Lukt dat niet omdat er onvoldoende middelen zijn, dan blijft de opdrachtgever met de kosten zitten en komen deze voor zijn of haar rekening.
Aan de andere kant bepaalt de opdrachtgever hoe de uitvaart loopt. Wie betaalt, bepaalt. Een mooie kans om de wensen van de cliënt tot uitdrukking te laten komen! Tot slot is de opdrachtgever vaak ook de rechthebbende van het graf of, in geval van crematie, degene die over de as-bestemming beslist.
Er zijn géén nabestaanden
Maar wat te doen als er geen nabestaanden zijn? Wie neemt de rol van opdrachtgever op zich?
Iedereen heeft na overlijden recht op een waardige uitvaart. Het mooiste is natuurlijk als de overledene heeft vastgelegd wat zijn of haar wensen zijn. Afhankelijk van het beleid van de zorginstelling, zou de instelling onder voorwaarden kunnen optreden als opdrachtgever voor de uitvaart. Evengoed kan het een vriend(in), buurman/-vrouw, of een andere persoon zijn. Wie het ook doet, deze wordt dan de opdrachtgever, met alle consequenties van dien.
Indien de overledene bij DELA verzekerd is, biedt DELA de optie van een risicoloze opdracht. DELA borgt dan dat de uitvaart geheel binnen de dekking van de verzekering wordt verzorgd. U loopt dan geen risico.
Er is géén verzekering en géén geld
In principe zijn de nabestaanden verantwoordelijk voor de uitvaart. Zijn er geen nabestaanden of zijn zij niet bereid of in staat als opdrachtgever op te treden, dan zal de gemeente de uitvaart verzorgen. Dit is de zogenaamde gemeentelijke begrafenis. Deze is zeer sober, er is geen inbreng van derden. De gemeente zal de kosten daarvan verhalen op de nalatenschap en/of de erfgenamen (als zij de nalatenschap, inclusief eventuele schulden, hebben aanvaard).
Is de vordering niet op die manier inbaar, dan kan de gemeente de kosten verhalen op hen die een onderhoudsplicht ten opzichte van de overledene hadden. Op grond van de Wet op de lijkbezorging (artikel 22) en het Burgerlijk Wetboek 1 (artikelen 392-396) heeft de gemeente de bevoegdheid de uitvaartkosten te verhalen op bloed- en aanverwanten zoals de echtgenoot, ouders en kinderen, die “tot onderhoud van de overledene verplicht zouden zijn geweest”.
De verplichting om de kosten voor de uitvaart aan de gemeente te vergoeden, geldt voor hen ook als zij de erfenis hebben verworpen of beneficiair hebben aanvaard. Deze zaken staan volledig los van elkaar. Het maakt ook niet uit of er weinig of zelfs in het geheel géén contact meer was.
Wat als zaken nog niet duidelijk zijn?
In beide laatste situaties (géén nabestaanden/géén verzekering en géén geld) vergt het tijd voordat duidelijk is wie wat doet. Daar kunt u uiteraard niet op wachten. Laat u daardoor ook niet onder druk zetten. In ieder geval DELA, maar wellicht ook andere uitvaartverzorgers, bieden in deze situaties de service het stoffelijk overschot op een waardige wijze op te halen en gekoeld te bewaren. Voor u zijn daar geen kosten aan verbonden, deze zijn voor de uiteindelijke opdrachtgever of de gemeente in het geval van een gemeentelijke uitvaart. U creëert daarmee wel de tijd en ruimte om een goede afweging te maken.
Disclaimer
Bovenstaande informatie is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid verzameld en beschreven met als doel familieleden en begeleiders in de zorg handvatten te bieden in dergelijke situaties. SBB Zorg(t) aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor de juistheid en actualiteit van deze informatie.
Wilsbekwaamheid en testament.
Iemand die zelfstandig een beslissing kan nemen en de gevolgen van die beslissing overziet, noemen we wilsbekwaam. Het is belangrijk om zeker te weten dat betrokkene wilsbekwaam is voordat een notariële akte wordt opgesteld en gepasseerd. De notaris toetst bij iedere rechtshandeling en overeenkomst of iemand aan zijn tafel wilsbekwaam is. Ook bij het afsluiten van een testament of levenstestament.
Vaststellen wilsonbekwaamheid
Begrijpt betrokkene de gestelde vragen? Kan betrokkene in eigen woorden vertellen wat hij/zij wil regelen en waarom? Het is soms moeilijk om vast te stellen wanneer iemand wilsonbekwaam is. Ook kan het per situatie verschillen. Je kunt u door rouw, ziekte of medicijngebruik tijdelijk wilsonbekwaam zijn. Bij twijfel kan de notaris de hulp inroepen van een gespecialiseerde en onafhankelijke arts, bijvoorbeeld een VIA-arts. Daar is de toestemming van betrokkene voor nodig.
Curatele, bewind en testament
Een onder bewind gestelde is handelingsbekwaam en kan en mag een testament laten opstellen. Uiteraard zal de notaris altijd de wils(on)bekwaamheid vaststellen zoals hierboven omschreven. In de praktijk blijken de mogelijkheden nog al eens beperkt te zijn. Het bovenstaande geldt ook voor iemand die wegens een verstandelijke beperking onder curatele is gesteld. De kantonrechter zal in een hoorzitting beoordelen of de verstandelijke beperking de onder curatele gestelde niet verhindert om de gevolgen van het testament voldoende te overzien. Als die beoordeling positief is geeft de kantonrechter toestemming om door tussenkomst van een notaris een testament te maken. Voordat de akte wordt ondertekend moet aan de kantonrechter een concept van het testament worden voorgelegd, zodat deze een beslissing kan nemen over het verlenen van een definitieve toestemming.
Erven door een onder curatele of onder bewind gestelde
Een onder curatele of bewind geplaatste persoon kan uiteraard ook begunstigde zijn in een nalatenschap. De curator of bewindvoerder dient in voorkomend geval de kantonrechter zo snel mogelijk te informeren. De bewindvoerder of curator dient de nalatenschap altijd beneficiair te aanvaarden. Om de nalatenschap namens de erfgenaam te verwerpen heeft de curator of bewindvoerder toestemming nodig van de kantonrechter. Verder dienen de curator en bewindvoerder er op toe te zien dat betrokkene niet in zijn/haar rechten wordt aangetast. Zij moeten er voor zorgen dat de cliënt minimaal de zogenaamde legitieme portie vererft. Is dat niet het geval dan moeten zij daartegen namens de cliënt actie op ondernemen. De kantonrechter ziet daar strak op toe.
Het testament van de ouders of andere erflaters
De curator of bewindvoerder moeten zoals hierboven omschreven altijd een beroep doen op de legitieme portie. Daarin hebben zij geen keuze. Geheel of gedeeltelijk onterven is praktisch gezien dan ook niet mogelijk. Toch biedt de wet een mogelijkheid om het een te doen (cliënt minimaal legitieme portie toekennen) en het andere (erfenis per saldo aan een ander toekennen) niet te laten.
Dit kan via de zogenaamde 2-trapsmaking. Hierbij worden 2 of meer erfgenamen opeenvolgend benoemd tot dezelfde erfenis. De cliënt wordt dan aangewezen als de eerste (de bezwaarde) erfgenaam en een of meer andere personen (broers, zussen, kleinkinderen of anderen) als opvolgend erfgenaam, de zogenaamde verwachter(s). Op deze wijze heb je als erflater toch nog (enige) invloed waar het vermogen uiteindelijk terecht komt. Bovendien kan een 2-traps testament er ook voor zorgen dat er minder erfbelasting betaald dient te worden.
Het nadeel is dat er een uitgebreide administratie moet worden bijgehouden en dat de afwikkeling soms behoorlijk ingewikkeld kan zijn.
Vraag altijd advies bij een notaris!
SBB Zorg(t) heeft goede relaties met een notaris die u hierbij graag en professioneel van dienst kan zijn. Neem gerust contact met ons op.
SBB Zorg(t) heeft haar roots in de zorg en kent als geen ander de behoeften van mensen met een beperking.
Als vaste partner van de zorginstellingen Dichterbij, Pluryn, Zideris, IrisZorg en woon zorg centrum De Zeeg, bieden wij cliënten van deze instellingen maatwerk in bewindvoering en inkomensbeheer.
Disclaimer
Bovenstaande informatie is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid verzameld en beschreven met als doel familieleden en begeleiders in de zorg handvatten te bieden in dergelijke situaties. SBB Zorg(t) aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor de juistheid en actualiteit van deze informatie.
Wat te doen als cliënt echt wilsbekwaam is, maar notaris twijfelt en niet wil passeren?
In de praktijk lopen cliënten van Zorginstellingen in de Gehandicaptenzorg er nog al eens tegenaan dat ze geen gebruik kunnen maken van hun zelfbeschikkingsrecht in de zorg of bij een notaris bij het opstellen van een testament. Dat heeft alles te maken met de wilsbekwaamheid van de cliënt. De term ‘wilsbekwaam’ duidt aan of iemand in staat is om voor zichzelf bepaalde beslissingen te nemen, de informatie begrijpt en begrijpt wat de gevolgen van zijn of haar besluit zijn. Als de arts of notaris daar niet van overtuigd is, kan/moet deze de wens van de cliënt naast zich neer leggen op grond van wilsonbekwaamheid.
Maar wat als je het daar niet mee eens bent?
Juridische toets voor wilsbekwaamheid bij het opstellen of wijzigen van een testament
De vraag of iemand wils(on)bekwaam is wordt vaak gehanteerd in relatie tot medische beslissingen en juridische beslissingen. Zo dient de notaris bij het opstellen of wijzigen van een testament te toetsen of de persoon die voor hem/haar zit wel in staat is om te overzien wat er al dan niet in het door hem/haar gewenste testament wordt opgenomen.
Het is meer concreet gezegd de verantwoordelijkheid van de notaris te toetsen en te beoordelen of de wil van degene die een testament wenst te maken gericht is op de juridische gevolgen van het testament en zo ja, of de betreffende persoon de rechtsgevolgen van het testament kan overzien.
Wanneer een notariële akte zoals een testament ondanks wilsonbekwaamheid door een notaris wordt gepasseerd, is deze op grond van de wet nietig. Dit betekent dat deze akte wordt geacht nooit rechtsgeldig tot stand te zijn gekomen.
Stappenplan Beoordeling Wilsbekwaamheid
Het kan zijn dat de notaris twijfelt of degene die voor hem zit, wilsbekwaam is. Bij twijfel gebruikt de notaris in veel gevallen het Stappenplan Beoordeling Wilsbekwaamheid. Dit stappenplan is opgesteld door de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie in samenwerking met Alzheimer Nederland, de Vereniging van Indicerende en Adviserende Artsen (VIA) en de Vereniging van Estate Planners in het Notariaat (EPN).
Het toetsen van de beslisvaardigheid door de notaris
Ook moet de beslisvaardigheid van de betrokken persoon door de notaris worden getoetst. Dit houdt in dat de notaris nagaat of degene die het testament opstelt c.q. wijzigt zijn/haar keuze helder kan verwoorden, hij/zij de informatie die hem/haar hierover wordt verstrekt begrijpt en overziet wat dit in zijn/haar specifieke situatie betekent. Als de notaris van mening is dat de betreffende persoon het voorgaande niet goed overziet, is hij verplicht om dienst te weigeren en kan het testament niet worden gepasseerd.
Het inschakelen van een VIA arts door de notaris
Het kan zijn dat de betrokken notaris twijfelt aan de wilsbekwaamheid van de persoon die zijn/haar testament wenst aan te passen. Iemand kan immers ook slechts ten aanzien van bepaalde beslissingen wilsonbekwaam, maar andere beslissingen juist wel goed overzien en begrijpen. Er is bij bijvoorbeeld dementie vaak gedurende langere tijd sprake van een grijs gebied waarin een persoon op wisselende momenten wel of niet ‘helder’ is. Dit maakt het voor een notaris des te moeilijker om de situatie juist in te schatten.
Omdat een notaris geen arts is, heeft deze de mogelijkheid om een onafhankelijke arts in te schakelen. De VIA heeft een register van artsen, die zijn opgeleid om de wilsbekwaamheid ten aanzien van notariële akten vast te stellen. Dat kan zelfs met terugwerkende kracht, als de arts de persoon, die de notariële akte heeft ondertekend, kan bezoeken of als voldoende informatie voorhanden is om de wilsbekwaamheid (achteraf) objectief vast te stellen.
Wie bepaalt de wilsbekwaamheid?
Een eventueel ingeschakelde VIA arts is niet degene die vaststelt of de betreffende persoon nog wilsbekwaam is. Het is de notaris die mede aan de hand van de medische verklaring van de VIA arts dient te beoordelen of de betrokken persoon in staat is om – kort gezegd – de gevolgen van het testament te overzien. Het antwoord op de vraag of iemand wilsbekwaam moet worden geacht, dient bij het opstellen of wijzigen van een testament aldus door de notaris te worden gegeven.
De verklaring van de VIA-arts biedt de notaris uiteraard wel houvast en legitimatie.
VIA Register Wilsbekwaamheid
Notarissen en andere professionals die over hun cliënt een verklaring omtrent wilsbekwaamheid nodig hebben in het kader van het opstellen van een akte, het in werking stellen van een levenstestament of anderszins kunnen in het register een arts in hun eigen regio vinden, die opgeleid is om een zorgvuldig tot stand gekomen verklaring over de wilsbekwaamheid te leveren. Op de website van de Vereniging Artsen Volksgezondheid kunt u per provincie kijken welke bedrijven/organisaties/zelfstandig werkende artsen in uw regio bevoegd zijn een verklaring omtrent wilsbekwaamheid af te geven.
https://vavolksgezondheid.nl/via-register/
In de meeste gevallen zijn bevoegd:
SBB Zorg(t)
14 oktober 2021
Bronnen:
Blog 8 juli 2021 Sabrina de Jong van Silk Advocaten & Mediators
Website Vereniging Artsen Volksgezondheid
Als een cliënt in een Wlz-instelling verblijft, komen een aantal voorzieningen die normaal voor zijn/haar eigen rekening zijn, ten laste van de instelling. Hier zitten veel verschillen in en het is niet altijd duidelijk of zaken terecht al dan niet worden doorbelast. De faciliteiten verschillen ook per instelling en kunnen deels ook nog eens afhankelijk zijn van de zorgindicatie van de cliënt.
Voor veel familieleden en begeleiding een lastige problematiek die vaak tot discussie leidt.
SBB Zorg(t) heeft over deze problematiek een notitie gepubliceerd.
Soms is het duidelijk, soms niet, maar dan geeft de notitie in ieder geval inzicht in de hoofdlijn en denkrichting per onderdeel.
De notitie is in principe een intern document van SBB Zorg(t), we delen deze informatie sans prejudice met u om u in de discussies hieromtrent enig houvast te bieden. De informatie is naar beste weten bij elkaar gebracht. Dit document is een levend stuk dat steeds verder zal worden aangevuld.
Klik hier voor de meest actuele versie
Wat is handelingsbekwaam?
Wanneer iemand 18 jaar of ouder is, is hij/zij meerderjarig. Volgens de wet is hij/zij dan ook handelingsbekwaam. Dat betekent dat hij zelfstandig rechtshandelingen mag verrichten en daar ook verantwoordelijk voor is. Hij mag dingen kopen, een contract afsluiten, geld lenen, trouwen, scheiden etc. Daar hoef je niets voor te doen, als je 18 wordt, wordt je automatisch handelingsbekwaam volgens de wet.
Soms kunnen meerderjarige mensen hun eigen belangen niet goed behartigen. Ze overzien de consequenties van hun beslissingen niet en kunnen daardoor niet altijd de juiste beslissingen nemen. Dat kan gelden voor bijvoorbeeld mensen met een verstandelijke beperking, mensen met psychiatrische problematiek, mensen met een verslavingsproblematiek en mensen met dementie. Ook zij worden als ze 18 worden en er niets wordt gedaan, vanzelf handelingsbekwaam.
Wat is handelingsonbekwaam?
Handelingsonbekwaamheid is door de wetgever ingevoerd om kwetsbare mensen die hun belangen niet goed kunnen behartigen, te beschermen in het rechtsverkeer. Dit kan worden ingeroepen door iemand onder curatele te plaatsen. Wanneer iemand onder curatele gesteld is, is hij automatisch handelingsonbekwaam. Alle rechtshandelingen die hij verricht zonder toestemming van de curator kunnen door die curator ongedaan worden gemaakt.
Het houdt in dat de handelingsonbekwame niet mag optreden in het recht (tenminste niet zonder toestemming) en dat wanneer hij dat wel doet, de curator de door de onder curatele gestelde gesloten overeenkomst ongedaan kan maken.
Als er door de onder curatele gestelde een bedrag is betaald, kan de curator dit bedrag terugvorderen van degene die met de onder curatele gestelde zaken heeft gedaan.
Om een derde, die misschien niet wist dat hij met een onder curatele gestelde persoon zaken deed, te beschermen is bepaald dat een curatele gepubliceerd moet worden. Deze bekendmaking gebeurt in de Staatscourant en in het landelijk curateleregister.
Bij een onder bewind stelling blijft de persoon in kwestie handelingsbekwaam, maar mag hij/zij niet meer zelf beslissen over zijn goederen en vermogen. Zo nodig kan ook een onder bewind gestelde persoon worden opgenomen in het curateleregister.
Bij mentorschap kan en mag de betrokkenen niet meer beslissen over zijn persoonlijke verzorging, behandeling en begeleiding.
Verschil wilsonbekwaam en handelingsonbekwaam
Wilsonbekwaamheid wordt op enkele plaatsen in de wet omschreven als ‘niet in staat zijn tot een redelijke waardering van zijn belangen ter zake’. Dit ‘ter zake’ duidt er op dat het gaat om een bepaalde aangelegenheid of situatie. Iemand kan ten aanzien van zijn medicatie wilsonbekwaam zijn en ten aanzien van het omgaan met geld wilsbekwaam. Handelingsonbekwaamheid wil zeggen dat iemand iets niet mag, terwijl wilsonbekwaamheid inhoudt dat iemand iets niet kan, de gevolgen ervan niet overziet, het niet snapt.
Juist in die situaties van wilsonbekwaamheid is het gewenst een passende voorziening te treffen ter bescherming van betrokkene.
Beschermen waar nodig; ruimte bieden en zelfstandigheid bevorderen waar mogelijk.
SBB Zorg(t) heeft haar roots in de zorg en kent als geen ander de behoeften van mensen met een beperking.
Als vaste partner van de zorginstellingen Dichterbij, Pluryn, Zideris en IrisZorg bieden wij cliënten van deze instellingen maatwerk bewindvoering en inkomensbeheer.
Het is er allemaal niet makkelijker op geworden met alle regeltjes, online diensten, ingewikkelde brieven, formulieren en procedures. Bewoners van zorginstellingen behoren tot een zeer kwetsbare groep. Wij vinden dat deze mensen, met hun unieke karakters, bescherming verdienen. Daar hebben wij ons bewust op toegelegd.
SBB Zorg(t) heeft haar roots in de zorg en kent als geen ander de behoeften van mensen met een beperking of andere zorgvraag. Als vaste partner van de zorginstellingen Dichterbij, Pluryn, Zideris en IrisZorg verzorgen wij o.a. budgetbeheer en bewindvoering voor ruim 2.000 cliënten in Midden- en Zuidoost Nederland.
Hoe?
Ons maatwerk concept gaat uit van een individuele begroting per cliënt. Van daaruit werken we aan optimalisatie van het inkomen, een evenwichtig uitgavenpatroon, het doen van betalingen en het voeren van de administratie. Het geld staat veilig op een beheer- en of spaarrekening van de cliënt zelf.
De cliënt ontvangt leefgeld passend bij zijn/haar situatie. Als het kan via een leefgeldrekening of zo nodig contant.Bij budgetbeheer is de cliënt volledig rechtsbevoegd en laat hij of zij zich vrijwillig door ons bijstaan.
Bij coaching familiebewind adviseren en faciliteren wij de familiebewindvoerder of –curator. In veel gevallen wordt SBB Zorg(t) zelf als professioneel bewindvoerder benoemd door de rechtbank.Om optimaal invulling te kunnen geven aan de verwachtingen en dromen van de cliënt wordt uiteraard altijd rekening gehouden met de wensen van naaste familie en de begeleiding én de wensen en mogelijkheden van de client zelf. Zelf doen wat zelf kan, overnemen wat moet.
Wie?
Wij zijn een betrouwbare partner, transparant naar cliënten, familie en begeleiding. SBB Zorg(t) is een stichting zonder winstoogmerk en is vrijgesteld van BTW.
SBB Zorg(t) is lid van de Branchevereniging Horus, beschikt over een vergunning van de Autoriteit Financiële Markt (AFM) en is getoetst door de rechtbank. SBB Zorg(t) voldoet dus aan de hoogste kwaliteitsnorm.
SBB Zorg(t)
Professioneel, Persoonlijk en Betrokken.
